Studium Generale UU Podcast

Het nachtkastje van... #1: prof. Liesbeth Woertman

Het nachtkastje van… is een podcast van Studium Generale van de Universiteit Utrecht, waarin we verschillende wetenschappers spreken over inspiratiebronnen die hun gemaakt hebben tot de wetenschapper die ze nu zijn. Die ze altijd bij zich dragen en zomaar op hun nachtkastje zouden kunnen liggen.

In deze aflevering spreken we met prof. dr. Liesbeth Woertman, emeritus hoogleraar psychologie aan de Universiteit Utrecht. Sinds haar promotieonderzoek in 1994 doet Woertman veel onderzoek naar het onderwerp “lichaamsbeeld”. Ze schreef daarover verschillende boeken, waaronder het in 2019 uitgebracht boek Je bent al mooi. De schoonheid van imperfectie over de onrealistische lichaamsbeelden in de media. In deze aflevering vertelt ze over haar inspiratiebron: Sinterklaas.

Deze aflevering op onze site luisteren? Ga naar sg.uu.nl/podcast

Science Session: De staat van de VS

Een betwiste verkiezingsuitslag, een razende pandemie en groeiende tegenstellingen: de uitdagingen voor de nieuwe Amerikaanse president Joe Biden zijn allesbehalve klein. Wat kan Biden bieden aan dit tot op het bot verdeelde land?

We spreken met Markha Valenta. Amerikanist aan de Universiteit Utrecht en onderzoeker bij het NIAS. Hoe kijkt zij naar het land dat ze zelf twintig jaar geleden verliet, in deze tumultueuze tijden? En wat kunnen wij in Nederland leren van de Amerikaanse situatie?

Science session: Hoe versterk je je veerkracht?

Een crisis vraagt om mentale veerkracht, maar dat is niet vanzelfsprekend. Hoe versterk je je veerkracht?

Een beetje veerkracht kunnen we allemaal wel gebruiken in deze onzekere tijden. Met steeds veranderende maatregelen moeten we immers flexibel zijn. Maar ook buiten corona om staat veerkracht sterk in de belangstelling. Onze levens worden steeds stressvoller en de burn-out is een veelvoorkomende beroepsziekte. Zijn sommige mensen veerkrachtiger dan anderen, of kunnen we allemaal onze veerkrachtspier trainen? Een gesprek met psycholoog dr. Richta Ijntema (UU).

Science Session: Waarom een crisis vaak niet tot grote verandering leidt

“Never waste a good crisis”, zei Winston Churchill. Toch lukt het politici vaak niet om tijdens een crisis grote veranderingen door te voeren. Bestuurskundige Marij Swinkels over hoe dat komt.

De pandemie kon hét omslagpunt betekenen voor vele langlopende maatschappelijke problemen. Wat blijkt? Een crisis an sich is niet voldoende voor een échte ommezwaai. Soms kan een crisis zelfs comfortabel zijn. Hoe zit dat? Dr. Marij Swinkels (UU) weet alles van leiderschap in tijden van crisis. Zo onderzocht ze de ideeën en motieven van Merkel, Macron en andere Europese leiders tijdens de eurocrisis. Een gesprek over bestuurlijke krampen en de sleutels tot nieuw maatschappelijk beleid.

Science Session: Ethische dilemma’s in coronatijd

Wat als er niet genoeg IC bedden zijn? Wie krijgt er dan voorrang? En wat weegt zwaarder: de volksgezondheid of de economie? Medisch ethicus Annelien Bredenoord over de lastige afwegingen die te maken zijn.

Bij ethische dilemma's vechten verschillende belangen en plichten om voorrang. Hoe maken we een zorgvuldige afweging in coronatijd? Als medisch ethicus buigt prof. Annelien Bredenoord (UU) zich normaliter over nieuwe biomedische technologieën, zoals de ethiek van embryo-onderzoek of het gebruik van algoritmes in de zorg. Tijdens de coronacrisis deden zich acute dilemma's voor, zowel op micro- als op macroniveau. Wie heeft er recht op een schaars IC-bed? Of op beschermende middelen? En wie is er bevoegd op ingrijpende beslissingen te nemen, die miljoenen mensen beperken in hun bewegings- en ondernemingsvrijheid?

Science Session: Hoe diepgeworteld is de traditionele rolverdeling tussen man en vrouw?

Socioloog Mara Yerkes onderzocht diep in de coronacrisis de rolverdeling thuis. En dat leverde verrassende resultaten op.

Anno 2020 denken we dat we zeer geëmancipeerd zijn. Maar blijken de rollen nog vaak traditioneel verdeeld als het om de zorg voor kinderen en het huishouden gaat. Is dit een eigen keuze, of schuilt er meer achter? En welk effect heeft corona gehad op deze rolverdeling? Dr. Mara Yerkes (UU) over gender en het huishouden.

Science Session: Hoe organiseren we de arbeidsmarkt op een duurzame manier?

Als de coronacrisis een ding laat zien dan is het hoe kwetsbaar zzp-ers en flexwerkers zijn. Biedt de huidige crisis een kans om structurele problemen aan te pakken? Met arbeidseconoom Joop Schippers.

Veel flexwerkers en zzp’ers zijn hard getroffen in de coronatijd. De regering tast diep in de buidel om bedrijven en banen te redden. Maar dat is slechts een tijdelijke oplossing. Volgens prof. dr. Joop Schippers (UU) legt de crisis bestaande pijnpunten bloot. De ooit bejubelde flexibele arbeidsmarkt heeft een schaduwzijde: steeds meer mensen vallen als zzp’er buiten het sociale vangnet. De zzp’er in 2020 is bovendien steeds vaker geen vrije ondernemer, maar een postbode of horecamedewerker, die weinig kans heeft om buffers op te bouwen. Hoe organiseren we de arbeidsmarkt op een duurzame manier? 

 

Science Session: Hoe gaan we de toenemende droogte te lijf?

We zijn slecht voorbereid op lange periodes van droogte. Zorgelijk, want volgens hydroloog Niko Wanders dreigt een natuurramp. Hoe gaan we de toenemende droogte te lijf?

Lekker warm weer is fijn, maar wat betekent dat voor de landbouw, de natuur, onze drinkwatervoorziening en dus ook voor onszelf? Dr. Niko Wanders (UU) over de gevaren van droogte.

Science Session: Hebben we aanraking nodig om ons goed te voelen?

Hoe beïnvloedt social distancing onze ‘huidhonger’? Samen met experimenteel psycholoog Anouk Keizer onderzoeken we het belang van aanraking voor je mentale gezondheid.

Dr. Anouk Keizer (UU) was net bezig met een onderzoek naar het belang van aanraking, toen de coronacrisis uitbrak. Lichamelijk contact is er voor veel mensen nu even niet meer bij. Welke effecten heeft dat op onze mentale en fysieke gezondheid? Kan je last hebben van 'huidhonger'?

Hoe kunnen we big data inzetten voor duurzaamheid?

Er ligt een dikke laag data over de stad. Via camera’s, sensoren en de informatie die we via onze telefoons delen, weten overheden en bedrijven steeds meer over hoe het er in de stad aan toegaat. Volgens digitale utopisten biedt die groeiende datahoop een ultieme kans om de samenleving te verduurzamen. Hoogleraar publieke innovatie Albert Meijer spreekt over de mogelijkheden van de slimme stad als duurzame stad, maar ook over de schaduwkanten van deze ontwikkeling. Hoe democratisch is de manier waarop data gebruikt wordt?