Studium Generale UU Podcast

Hoe accuraat is Harari’s ’Sapiens’ over de geschiedenis van de mens?

Met Sapiens zette de Israëlische schrijver en historicus Yuval Harari zichzelf in no time op de kaart. Zijn boek over de geschiedenis van de mens wordt wereldwijd geprezen. De kern: het succes van de menselijke soort is te danken aan ons vermogen om collectieve verhalen te vertellen en geloven. Hierdoor kunnen we op grote schaal samenwerken in bijvoorbeeld naties. Maar wat als deze collectieve verhalen steeds meer van elkaar verwijderd raken?

Economisch historicus Jan Luiten van Zanden van de Universiteit Utrecht houdt Harari’s kijk op 200.000 jaar menselijke samenleving kritisch tegen het licht. Hoe accuraat is Harari's geschiedenis van de mens?

Waarom is het zo moeilijk om uit de schulden te komen?

Door de inflatie en stijgende gasprijzen raken steeds meer Nederlanders in financiële nood. Naar schatting zijn er in Nederland 1,4 miljoen mensen die hun huur, hypotheek of energierekening niet kunnen betalen. Wat doet dit met mensen? Waarom is het zo lastig om uit de schulden te komen?   

 

Luister naar een gesprek met prof. Nadja Jungmann, lector Schulden en Incasso aan de Hogeschool Utrecht, en hoogleraar bijzondere aspecten van het privaatrecht aan de Universiteit van Amsterdam. Ze wordt geïnterviewd door Yanti Danoekoesoemo, live vanaf het Betweter Festival 2022.

Hoe ver kun je gaan om als klimaatactivist je punt te maken?

Gewapend met tomatensoep en secondelijm laat een nieuwe generatie activisten van zich horen. Om aandacht te vragen voor de klimaatcrisis bezetten ze snelwegen en besmeuren ze beroemde schilderijen. Volgens voorstanders is dit slechts het begin. Maar tegenstanders spreken van klimaathooligans. Hoever mag je als activist gaan als politieke actie uitblijft? Luister naar een interview met filosoof Mathijs van de Sande van de Radboud Universiteit over burgerlijke ongehoorzaamheid en activisme.

De schaduwkant van onze grondstofhonger

De grondstoffen die we nodig hebben voor onze mobiele telefoons en computer worden vaak illegaal, onder barre omstandigheden in natuurgebieden gewonnen. Is er een manier om onze grondstofhonger op duurzame wijze te stillen? Zodat niet alleen wij, maar ook de mensen die leven van de mijnbouw, ervan profiteren? 

Luister naar prof. Marjo de Theije, cultureel antropoloog aan de Vrije Universiteit Amsterdam. 

Zijn kritieke materialen de bottleneck voor onze energietransitie?

Zonnepanelen, windmolens en elektrische auto’s: als we de transitie naar hernieuwbare energie willen maken, dan zijn deze producten hard nodig. Maar zijn er wereldwijd wel genoeg materialen beschikbaar voor de massaproductie ervan? En hoe duurzaam is onze grondstofhonger? 

Luister naar dr. Benjamin Sprecher, industrieel ecoloog aan de Technische Universiteit Delft. 

Je bent (meer dan) sterrenstof

Atomen zijn de kleinste deeltjes in je lichaam. Lang voordat ze jou vormden, waren ze sterrenstof. Wat weten we over het ontstaan van deze deeltjes? En wat maakt de verzameling atomen in een menselijk lichaam anders dan die in een stoel? 

 

Fysicus prof. Stefan Vandoren van de Universiteit Utrecht vertelt over de unieke reis van sterrenstof naar levend wezen.

Welke misverstanden en mythes bestaan er over seksualiteit? Met prof. Ellen Laan

De cijfers liegen er niet om. Bij een heteroseksuele vrijpartij krijgt zo’n 30 procent van de vrouwen een orgasme door penetratie. Van de mannen komt 90 procent klaar.

Deze orgasmekloof is volgens psycholoog en seksuoloog prof. Ellen Laan (1962-2022) te wijten aan een algemeen gebrek aan kennis en begrip van vrouwelijke seksualiteit. Laan zette zich in voor meer seksuele gelijkheid en sprak hierover op het Betweter Festival in 2019.

Hoe zorgen we ervoor dat mannen en vrouwen evenveel plezier beleven in bed? 

From autobiography to selfie: how we tell our life story

From Snapchat to Instagram stories: videos we post online tell a story about who we are. How do these new forms of self-expression relate to older ones, such as diaries or memoires? Have social media changed the way we see ourselves? Listen to Dr Anna Poletti, literary scholar at Utrecht University.

Waarom we moeten praten over racisme en discriminatie in de zorg

De politie, de Belastingdienst en het onderwijs liggen sinds de recente antiracistische protesten onder een vergrootglas. Maar hoe zit het met discriminatie in de medische wereld? Een gesprek over de (ir)relevantie van etniciteit en afkomst in de spreekkamer en het lab. Met o.a. kinderarts dr. Jamiu Busari (Maastricht University) en huisarts prof. dr. Maria van den Muijsenbergh (Radboudumc).

What it means to be blacklisted

To be on or off a list can make a world of difference. Since the 9/11 attacks, blacklists have become an important device in the world’s security landscape. From No-Fly lists to ‘kill lists’ for drone warfare. Who decides who gets to be listed as a threat? What are the consequences for individuals and organizations? And do these kinds of lists really make the world a safer place? 

 

Listen to Professor Marieke de Goede, political scientist at the University of Amsterdam.