Studium Generale UU Podcast

Vraagt de klimaatcrisis om een nieuwe ethiek?

Zorgeloos op vliegvakantie gaan, een hamburger bestellen of een nieuwe telefoon kopen: voor veel mensen kan dat eigenlijk niet meer. We zijn ons steeds meer bewust geworden van de negatieve impact die ons gedrag heeft op het klimaat en het milieu, en dat creëert veel ethisch ongemak.

Filosoof Naomi van Steenbergen (Universiteit Utrecht) worstelt zelf met dat ongemak, en doet onderzoek naar klimaatethiek. Met journalist Julie Blussé bespreekt ze de vraag: hoever strekt je individuele verantwoordelijkheid in tijden van klimaatcrisis?

Hoe zeker is de wetenschap? Het Bruno Latourcollege

We denken dat wetenschappers zich met harde feiten bezighouden. Maar de in 2022 overleden filosoof Bruno Latour liet zien dat daar weinig van klopt. Hij observeerde onderzoekers in het laboratorium en concludeerde dat ze geen ontdekkingen doen, maar zelf kennis produceren. Niet alle wetenschappers waren daar blij mee. Zo leek het alsof ze de feiten uit hun duim zogen.

Volgens critici ondermijnde Latour met zijn beweringen het gezag van de wetenschap en heeft hij er zo aan bijgedragen dat complotdenkers en klimaatontkenners het tot president kunnen schoppen. Is deze kritiek terecht? Of maakt Latour wel degelijk een onderscheid tussen feit en fictie? Filosoof en Latourkenner dr. Arjen Kleinherenbrink (RU) legt het uit.

Waarom GMO ongelijkheid in de hand werkt

We innoveren erop los om efficiënter voedsel te produceren. Door genetische modificatie van landbouwgewassen brengen rijst, mais en tarwe bijvoorbeeld dubbel zoveel op dan vijftig jaar geleden. Volgens innovatiewetenschapper dr. Koen Beumer (UU) is er een keerzijde. Dit soort vernieuwende technologieën worden vrijwel altijd ontwikkeld met een verdienmodel en verspreid in een marktsysteem gericht op het Westen, waarbij er weinig oog is voor de behoeftes en initiatieven in de Global South. Zo kan innovatie ongelijkheid in de hand werken. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat vernieuwing in de voedselindustrie een duurzaam alternatief biedt én de wereldwijde gelijkheid bevordert?

In samenwerking met het Copernicus Institute of Sustainable Development & Future Food Utrecht (UU).

Marjan Slob | Maak waarden waardevol

Er valt veel aan te merken op onze democratie. Maar in Nederland krijg je in principe wél de vrijheid om uit te vogelen wat voor jou van waarde is. Denker des Vaderlands Marjan Slob vertelt waarom dit volgens haar cruciaal is. Mag je verwachten dat anderen jouw waarden belangrijk vinden, alleen maar omdat zij voor jou belangrijk zijn? Of is er meer nodig – en wat dan? Een verhaal van Denker des Vaderlands Marjan Slob.

Hoe redden we de jeugdzorg?

De Nederlandse jeugdzorg staat onder grote druk. Te weinig personeel, te veel bureaucratie, en eindeloze wachtlijsten maken dat kinderen en jongeren in psychische nood of onveilige thuissituaties niet altijd de zorg krijgen die ze nodig hebben. Het ene na het andere rapport toont aan dat de kwaliteit achteruit holt. Van overhaaste uithuisplaatsingen tot slechte informatievoorziening. Hoe nu verder?

Samen met forensisch orthopedagoog prof. Jessica Asscher(UU), jeugdpsychiater prof. Floortje Scheepers (UMC Utrecht) en jurist dr. Joost Huijer (UU) onderzoeken we hoe Nederlandse jeugdzorg beter kan. Hoe zorgen we dat de belangen van kinderen en jongeren op de eerste plaats komen te staan? Zijn de huidige interventies in de jeugdbescherming wel effectief? Welke rechten en plichten hebben ouders en jongeren eigenlijk? En hoe komt het dat steeds meer kinderen en gezinnen bij jeugdzorg terechtkomen?

Het Ezelsoor: Chiara Robbiano on Dōgen

Chiara Robbiano (UU) talks about Japanese medieval philosopher Dōgen and his work Mountains and Waters Sutra. How can we value and practice diversity? And why do we need to understand the Self better, in order to do so? 

Recorded live from the Utrechtse Dag van de Filosofie (Utrecht Day of Philosophy) 2023.

Het Ezelsoor: Roos Slegers over H.P. Lovecraft

Luister naar Roos Slegers (Tilburg University) over horror en complottheorieën aan de hand van het werk van fantasyauteur H.P. Lovecraft.

Live opgenomen op de Utrechtse Dag van de Filosofie 2023. 

Het Ezelsoor: Simon Gusman over Jean-Paul Sartre

Luister naar Simon Gusman (UU) over avonturenverhalen, en wat Sartre ons daarover leert.

Live opgenomen op de Utrechtse Dag van de Filosofie 2023.

Het Ezelsoor: Willem van der Deijl-Kloeg over Derek Parfit

Luister naar Willem van der Deijl-Kloeg (Tilburg University) over moraalfilosoof Derek Parfit en zijn werk On What Matters. Zijn er objectieve morele waarheden?

Live opgenomen op de Utrechtse Dag van de Filosofie 2023. 

Het Ezelsoor: Merel Talbi over Paulo Freire

Luister naar Merel Talbi (VU & UvA) over het werk Pedagogiek van de Onderdrukten, van de Braziliaanse onderwijshervormer Paulo Freire.

Live opgenomen op de Utrechtse Dag van de Filosofie 2023.