Studium Generale UU Podcast

Why we are not as reasonable as we think

We like to think of ourselves as open-minded, reasonable and realistic people. But evidence from history, psychology and philosophy suggests that we are probably deluding ourselves. Our thinking is heavily influenced by intellectual vices like closed-mindedness, overconfidence, wishful thinking, stupidity and prejudice. Philosopher Quassim Cassam talks about these vices and the role they’ve played in recent political events. What are they, what’s so bad about them, and what can we do to control them?

How Jane Goodall revolutionised our knowledge of chimp behaviour

For a long time, chimpanzees were misunderstood. Then Jane Goodall came along. As a young primatologist without any formal training, she travelled to the deep jungle of Tanzania in the 1960s, where she pioneered new ways to study our closest living relatives. She soon discovered that they were much more social and intelligent than scientists had previously believed. Behavioural biologist Lisette van den Berg, explains how Goodall’s work revolutionized our understanding of chimps, and radically changed the way we think about the relationship between humans and other species.

Heeft Tinder de regels van het daten veranderd?

Als je op een datingapp zit, ken je het fenomeen ghosting vast wel. Je bent lekker aan het chatten met je Tinder-match, verdwijnt diegene ineens volledig van de radar. Communicatiewetenschapper Elisabeth Timmermans spreekt live vanaf het Betweter Festival. Heeft Tinder de regels van het daten veranderd? 

Heeft een vleesloos dieet de toekomst?

De productie van 1 kilo rundvlees staat qua broeikasuitstoot gelijk aan 180 kilometer autorijden. Overstappen op vleesvervangers klinkt als de oplossing. Maar is dat wel zo? Dierwetenschapper Imke de Boer van de Wageningen Universiteit vertelt live vanuit het Betweter Festival waarom dieren noodzakelijk zijn in een milieuvriendelijk voedselsysteem.

Heeft geld zijn beste tijd gehad?

Het geldsysteem kan én moet anders, volgens econoom Martijn Jeroen van der Linden van de TU Delft. De rente, beurskoersen en het consumentenvertrouwen waren al aan het dalen, maar de coronacrisis heeft dat alleen maar erger gemaakt. De economische bubbel staat weer op barsten. We hoeven die instabiliteit niet voor lief te nemen volgens de econoom. Martijn Jeroen vertelt op het Betweter Festival hoe een nieuw, stabieler geldsysteem eruit zou kunnen zien.

Hoe ziet radicale klimaatpolitiek eruit?

Elektrische auto’s, zonnepanelen en biologische producten gaan het klimaatvraagstuk niet redden. Althans, dat zegt sociaal wetenschapper Shivant Jhagroe van Universiteit Leiden. Maar wat dan wel? Op het podium van het Betweter Festival vertelt hij je waarom hij pleit voor een politieke, radicale vorm van klimaatbeleid.

Waarom ervaren we verandering vaak als bedreigend?

Snelle maatschappelijke ontwikkelingen vragen om een flexibele houding. Waarom lukt ons dat vaak niet? Het antwoord gaf sociaal psycholoog Daan Scheepers van de Universiteit Utrecht op het podium van het Betweter festival. Ons lichaam doet daarbij vaak iets anders dan ons hoofd. Zo kan zelfs de meest progressieve man vrouwenemancipatie nog als een bedreiging zien... 

Hoe kan slaap je leven veranderen?

Wie goed uitgerust is kan meer aan, is optimistischer en actiever. Een goede nachtrust is dus belangrijk. Maar wat als je wakker wordt gehouden door werk, stress, lawaai of gezelligheid? Welke impact heeft structureel slaaptekort op je leven? En hoe kun je je slaappatroon aanpassen? Slaapexpert Jeroen Dudink van het UMC Utrecht legde vorig jaar op het Betweter festival uit hoe je van je plafonddienst afkomt.

Waarom is het zo moeilijk om van je slechte gewoontes af te komen?

We willen gezonder eten, meer sporten en minder vliegen. Toch komt er van die voornemens vaak weinig terecht. Live vanuit het Betweter festival vertelt gedragswetenschapper Marieke Adriaanse van de Universiteit Utrecht waarom het zo moeilijk is om slechte gewoontes af te leren.

Is Darwins ’struggle for life’ aan vervanging toe?

Van ontbossing tot bijensterfte. De biodiversiteit neemt wereldwijd af. Volgens Darwin zal de diersoort die zich voldoende kan aanpassen aan de omstandigheden overleven. Toch heeft volgens bioloog dr. Edwin Pos, van de Universiteit Utrecht, een flinke portie pech net zo veel invloed op de overlevingskansen. In deze podcast vanuit het Betweter Festival vertelt hij wat we moeten doen om de biodiversiteit nog beter te begrijpen.